1- Giriş Bölümü

Kirazın Dünya ve Türkiye’deki Yetiştirilme Durumu: Kirazın Önemi ve Yeri

Kiraz, geniş bir coğrafyada yetişebilen, lezzetli ve popüler bir meyvedir. Dünya genelinde birçok bölgede, özellikle ılıman iklimlere sahip ülkelerde başarıyla yetiştirilmektedir. Türkiye, kiraz üretiminde dünya sıralamasında önemli bir yere sahiptir. Ülkemizdeki iklim koşulları ve toprak yapısı, kaliteli kiraz yetiştiriciliği için oldukça elverişlidir. Özellikle İç Anadolu, Ege, Marmara ve Karadeniz bölgelerinde kiraz üretimi yoğundur. Türkiye’nin kiraz üretimindeki bu konumu, hem iç tüketim hem de ihracat açısından büyük önem taşımaktadır.

Kirazın Ticari ve Ekonomik Değeri

Kiraz, meyve ticaretinde önemli bir paya sahiptir. Yüksek tüketim talebi ve ihracat potansiyeli ile kiraz, tarımsal ekonominin önemli bir unsuru haline gelmiştir. Hem taze tüketimde hem de işlenerek farklı ürünlerde kullanımıyla ekonomiye büyük katkı sağlar. Türkiye’nin kiraz üretimindeki lider konumu, tarımsal gelirin ve istihdamın artmasına katkıda bulunurken, aynı zamanda ülke ekonomisine döviz kazandıran bir ihracat ürünüdür.

Bu kitap, kiraz yetiştiriciliğine dair kapsamlı bir rehber sunarak, çiftçilere modern tarım teknikleri, hasat öncesi ve sonrası uygulamaları, verimlilik artırıcı yöntemler ve pazarlama stratejileri gibi konularda bilgi sağlamayı amaçlamaktadır. Kirazın dünya genelindeki önemi, ekonomik değeri ve Türkiye’deki yetiştiriciliğine odaklanarak, çiftçilerin bilinçli ve başarılı bir şekilde kiraz üretimine katkı sağlamalarına yardımcı olmayı hedeflemektedir.

Bu el kitabı, kiraz yetiştiriciliği ile ilgili temel bilgilerin yanı sıra, yeni teknolojilerin kullanımı, pazar trendleri ve sürdürülebilir tarım uygulamaları gibi konularda da kapsamlı bir bilgi sunmayı amaçlamaktadır. Böylece, çiftçilerin modern tarım tekniklerini takip ederek daha verimli, kaliteli ve sürdürülebilir kiraz üretimi yapmalarına olanak sağlamayı hedeflemektedir.

2- Kiraz Meyvesinin Özellikleri

Besin Değeri ve Vitamin İçeriği:

Kiraz, düşük kalorili olmasına rağmen yüksek besin değerine sahip bir meyvedir. Özellikle C vitamini bakımından zengin olmasıyla bilinir. Ayrıca A vitamini, K vitamini, potasyum, kalsiyum ve demir gibi önemli vitamin ve mineralleri içerir. Antioksidan özellikleri sayesinde vücut için faydalıdır ve bağışıklık sistemini destekler.

Sağlık Açısından Faydaları:

Kirazın anti-inflamatuar özellikleri vardır ve bu nedenle romatizmal rahatsızlıkları olanlar için faydalı olabilir. Ayrıca antioksidanlar içermesi nedeniyle kansere karşı koruyucu etkileri olduğu düşünülmektedir. Sindirim sistemini düzenler, sindirim problemlerini hafifletir ve kolesterol seviyelerini dengelemeye yardımcı olabilir.

Doğal Şeker ve Lif İçeriği:

Kiraz, doğal şeker içeriği yüksek bir meyvedir ancak aynı zamanda lif açısından da zengindir. Lif içeriği sindirimi düzenler, tokluk hissi sağlar ve kan şekerinin dengelenmesine yardımcı olur. Bu özellikler sayesinde kilo kontrolüne de katkıda bulunabilir.

Çeşitlilik ve Lezzet:

Farklı çeşitlerde kiraz meyvesi bulunmakla birlikte, tat profilleri ve meyve büyüklükleri açısından çeşitlilik gösterir. Bazıları daha tatlı ve sulu iken bazıları daha ekşi olabilir. Bu çeşitlilik, tüketicilere geniş bir lezzet yelpazesi sunar ve farklı kullanım alanlarına olanak sağlar.

Meyve Saklama ve Tüketim Süreçleri:

Kirazın mevsimi sınırlıdır ve taze tüketimi önerilir. Hasat edildikten sonra uzun süre dayanmaz, bu nedenle taze olarak tüketilmesi ya da hızlıca işlenmesi gerekebilir. Doğru saklama koşulları sağlandığında, buzdolabında ve belirli nem ve sıcaklık koşullarında birkaç gün taze kalabilir.

3- İklim ve Toprak İstekleri

Kiraz Yetiştiriciliği ve Arazi Seçimi:

Kirazın başarılı bir şekilde yetiştirilmesi için doğru arazi seçimi oldukça önemlidir. Genellikle iyi drenajlı topraklar tercih edilmelidir. Drenaj problemi olmayan, derin, humus açısından zengin ve hafif asidik topraklar kiraz yetiştiriciliği için uygundur.

Toprak Yapısı ve pH Seviyesi:

Kiraz yetiştiriciliği için uygun olan topraklar genellikle tınlı-tınlı killi yapıda olmalıdır. Toprak pH’ı genellikle 6-7 arasında olmalıdır. Bu değerler, kiraz ağaçlarının besinlerini en verimli şekilde almasını sağlar.

İklim Koşulları:

Kiraz, soğuk dönemlere dayanıklıdır ancak don riskine karşı dikkatli olunmalıdır. Genellikle kirazın çiçeklenme döneminde düşük sıcaklıklar ve don riski, verimi olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, don riskinin en aza indirilmesi için tedbirler alınmalıdır. Ayrıca, kiraz yetiştiriciliği için yeterli miktarda güneş ışığı gereklidir ve bu nedenle güneşli iklimler tercih edilir.

Sulama ve Nem Kontrolü:

Kiraz yetiştiriciliğinde sulama, oldukça önemli bir faktördür. Özellikle genç fidanların sulanması ve toprağın nem seviyesinin kontrol altında tutulması gereklidir. İdeal sulama düzenleri oluşturulmalı ve aşırı sulamadan kaçınılmalıdır.

Kiraz Yetiştiriciliğinde İdeal Sıcaklık:

Kiraz ağaçları için uygun sıcaklık aralığı, çeşitlere göre değişmekle birlikte genellikle 0°C’nin altında çok uzun sürelerde kalmayacak şekilde ılıman sıcaklıkları tercih eder. Meyve olgunlaşma sürecinde ise sıcaklık değişimleri, meyve kalitesini etkileyebilir. Kiraz yetiştiriciliğinde ideal sıcaklık aralığı 15-25°C civarındadır.

4- Kiraz Fidanı Çeşitleri ve Özellikleri

Early Lory Kirazı:

  • Erken meyve verme özelliği ile bilinir.
  • Orta büyüklükte meyveleri ve tatlı ekşi lezzeti vardır.
  • Dikimde genellikle tercih edilen çeşitlerden biridir.

Regina Kirazı:

  • Büyük ve parlak kırmızı renkte meyveleri vardır.
  • Meyve eti sulu ve tatlıdır.
  • İyi verim ve depolama süresi ile bilinir.

Early Burlat Kirazı:

  • Erken olgunlaşma süreci ve yüksek verimliliği ile dikkat çeker.
  • Orta irilikte, parlak kırmızı renkte meyveleri vardır.
  • İyi bir tada ve aroma profiline sahiptir.

Kordia Kirazı:

  • Büyük ve koyu renkli meyveleri vardır.
  • Tatlı ve aromatik bir lezzete sahiptir.
  • Ağaçlar genellikle güçlü büyüme gösterir.

Lambert Kirazı:

  • Büyük, koyu renkli ve etli meyveleri vardır.
  • Aroma ve lezzet bakımından oldukça zengindir.
  • Soğuğa karşı dayanıklı bir çeşittir.

Star Giant Kirazı:

  • Büyük boyutlu, parlak renkli meyveleri olan bir çeşittir.
  • Tatlı ve ekşi dengesine sahiptir.
  • Meyve kalitesi ve dayanıklılığı ile tercih edilir.

Fidan Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler:

  • Kiraz çeşitleri arasında seçim yaparken, iklim ve bölge koşullarına uygun olanı tercih etmek önemlidir.
  • Kiraz fidanlarının sağlıklı ve hastalıktan arınmış olmaları önemlidir.
  • Bahçe şartlarına uygun meyve kalitesi, verimlilik ve dayanıklılık gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.

Kiraz Yetiştiriciliğinde Kullanılan Anaç Çeşitleri:

  • Mazzard (Prunus avium): Genellikle büyüme gücü yüksek ve iyi bir adaptasyon gösterir.
  • Gisela (Prunus cerasus x Prunus canescens melezleri): Daha kontrollü bir büyüme ve daha erken meyve vermeye eğilimlidir.

Bu detaylı bölüm, farklı kiraz fidanı çeşitlerinin özelliklerini ve tercih edilme sebeplerini açıklarken, aynı zamanda fidan seçiminde dikkat edilmesi gereken unsurları da vurgular. Ayrıca, kiraz yetiştiriciliğinde kullanılan yaygın anaç çeşitleri hakkında bilgi vererek çiftçilerin doğru seçimler yapmalarına yardımcı olmayı hedefler.

5- Kiraz Bahçesi Kurulumu Sürecinde Dikkat Edilmesi Gereken Detaylar

Toprak Hazırlığı:

  • Kiraz bahçesi kurmadan önce toprak analizi yaptırmak önemlidir. Toprak analizi, toprak yapısını ve ihtiyaç duyulan besin maddelerini belirlemeye yardımcı olur.
  • Toprak hazırlığı sürecinde, mevcut bitki örtüsünün temizlenmesi ve toprağın işlenmesi gerekebilir.

Fidan Dikimi ve Sıralama:

  • Fidan dikimi öncesinde uygun aralıklarla sıralama yapılmalıdır. Bu, ağaçların yeterli güneş ışığı almasını ve etkili bir sulama sistemine sahip olmasını sağlar.
  • Fidanların dikimi sırasında, kök sistemlerinin sağlam olduğundan emin olunmalıdır. Dikim derinliği ve fidanların yerleştirilme tekniği konusunda dikkatli olunmalıdır.

Sulama Sistemi Kurulumu:

  • Kiraz bahçesi için etkili bir sulama sistemi kurulması gereklidir. Damlama sulama veya yağmurlama sistemleri tercih edilebilir. Sulama sistemi, suyun düzenli ve dengeli bir şekilde dağıtılmasını sağlamalıdır.
  • Sulama zamanlaması, mevsime ve toprak nemine göre ayarlanmalıdır.

Gübreleme ve Toprak Bakımı:

  • Kiraz ağaçlarına uygun gübreleme yöntemleri belirlenmeli ve düzenli olarak uygulanmalıdır. Organik veya kimyasal gübrelerin kullanımı, toprak yapısına ve ihtiyaca göre belirlenmelidir.
  • Toprak bakımı sürecinde yabani otların kontrolü ve budama işlemleri düzenli olarak yapılmalıdır.

Hastalık ve Zararlı Kontrolü:

  • Bahçe kurulum sürecinde, hastalık ve zararlıların kontrolü için önleyici önlemler alınmalıdır. Bu, kimyasal ilaçlamadan doğal ve entegre mücadele yöntemlerine kadar çeşitli teknikleri içerebilir.
  • Düzenli gözlem ve takip, olası zararlı veya hastalık belirtilerinin erken tespit edilmesine ve müdahale edilmesine yardımcı olur.

Hasat ve Depolama Altyapısı:

  • Kirazların hasat edilmesi için gerekli altyapı ve ekipmanın hazır olması önemlidir. Hasat zamanlaması ve teknikleri, meyvelerin kalitesini etkileyebilir.
  • Hasat sonrası meyvelerin depolanacağı koşullar ve depolama altyapısı düzenlenmeli ve meyvelerin kalitesini koruyacak şekilde oluşturulmalıdır.

6- Yıllık Bakım Süreçleri

Bahçe Bakımı İlk Yıl:

  • Fidan Bakımı ve Gelişimi: Yeni dikilen fidanların ilk yıl bakımı oldukça önemlidir. Düzenli sulama, beslenme ve gerekli ise budama işlemleri yapılmalıdır.
  • Yabani Ot Kontrolü: Bahçe içinde ve çevresinde yabani otların kontrolü düzenli olarak yapılmalıdır.
  • Hastalık ve Zararlı Kontrolü: Fidanların hassas olduğu ilk yıl, hastalık ve zararlılar konusunda dikkatli bir gözlem gerektirir. Erken tespit ve müdahale önemlidir.

İkinci Yıl ve Sonrası Bakım:

  • Budama ve Şekillendirme: Ağaçların düzenli olarak budanması, verimliliği artırabilir. İkinci yıldan itibaren budama süreçleri düzenli olarak uygulanmalıdır.
  • Sulama ve Gübreleme: Sulama, özellikle kurak dönemlerde ve mevsimsel olarak belirlenen zamanlarda düzenli olarak yapılmalıdır. Gübreleme ise toprak analizi sonucunda belirlenen ihtiyaca göre düzenli olarak gerçekleştirilmelidir.
  • Hastalık ve Zararlı Kontrolü: Bahçe sürekli olarak hastalık ve zararlılara karşı gözlemlenmeli ve gerekli müdahaleler zamanında yapılmalıdır.
  • Hasat Öncesi Hazırlık: Hasat dönemi yaklaştıkça meyvelerin olgunlaşması ve kalitesi için gerekli önlemler alınmalıdır. Hasat öncesi sulama ve besleme gibi işlemler önemlidir.

Genel Bakım İpuçları:

  • Düzenli Kontroller: Bahçedeki ağaçların ve toprağın düzenli olarak kontrol edilmesi, sorunların erken tespit edilmesine yardımcı olur.
  • Proaktif Müdahale: Hastalık veya zararlılarla karşılaşıldığında proaktif bir şekilde müdahale etmek, sorunların yayılmasını engelleyebilir.
  • Uzman Danışmanlık: Karmaşık durumlarda veya belirsizliklerde tarım uzmanlarından veya ziraat mühendislerinden destek almak faydalı olabilir.

7- Kiraz Yetiştiriciliğinde Zirai Mücadele Yöntemleri

Hastalıklar:

  • Kiraz Antraknoz Hastalığı: Özellikle nemli havalarda görülen bir mantar hastalığıdır. İyi havalandırılmış bahçeler ve hijyenik koşullar hastalığın yayılmasını önemli ölçüde azaltabilir. Kimyasal mücadele yöntemleri de tercih edilebilir.
  • Kiraz Yaprak Leke Hastalığı (Coccomyces leaf spot): Yapraklarda lekeler oluşturan bir fungal hastalıktır. Hastalıklı yaprakların düzenli olarak temizlenmesi ve imha edilmesi önemlidir. Kimyasal ilaçlarla mücadele de gerekebilir.

Zararlılar:

  • Kiraz Sineği: Kiraz meyvelerine zarar veren bir böcek türüdür. Kapanlar veya kimyasal mücadele yöntemleriyle kontrol edilebilir.
  • Kiraz Akarları: Yaprakların alt kısımlarında zarar oluşturan küçük böceklerdir. Akarların sayısını kontrol altında tutmak için uygun ilaçlama yöntemleri kullanılabilir.

Entegre Mücadele Yaklaşımı:

  • Doğal Düşmanların Kullanımı: Yararlı böcek türleri veya yırtıcılar, zararlı böceklerin kontrolünde doğal bir yöntem olabilir.
  • Kültürel Uygulamalar: Bahçe hijyenine dikkat etmek, budama ve temizlik işlemleri gibi kültürel uygulamalar, hastalıkların ve zararlıların yayılmasını azaltabilir.
  • Bitki Direnci: Dirençli çeşitlerin kullanımı, hastalıkların ve zararlıların etkisini azaltabilir.

Uzman Danışmanlık ve Takip:

  • Zirai mücadelede etkili olabilmek için, bahçe sahiplerinin düzenli olarak bahçelerini kontrol etmeleri ve üretim süreçlerinde ziraat mühendisinden danışmanlık almak önemlidir. 

8- Kiraz Yetiştiriciliğinde Hasat ve Depolama Süreçleri

Hasat Zamanı Belirleme:

  • Kirazların hasat zamanı, olgunlaşma durumuna, çeşidine ve bölgeye bağlı olarak değişebilir. Genellikle meyveler tam olgunlaşma evresine geldiğinde toplanmalıdır. Renk, tat ve sıkılık gibi özellikler meyvenin olgunluğunu belirlemede önemlidir.

Hasat Teknikleri:

  • Kirazların elle hasat edilmesi yaygın bir yöntemdir. Meyvelerin dallarından dikkatlice koparılarak hasat edilmesi, meyvelerin zarar görmesini önler.
  • Hasat edilen kirazların hasat sepetlerine ya da kutularına dikkatlice yerleştirilmesi önemlidir. Ezilme ve hasar görmelerini engellemek için özen gösterilmelidir.

Depolama Koşulları:

  • Kirazların tazeliğini ve kalitesini korumak için uygun depolama koşulları sağlanmalıdır. Genellikle düşük sıcaklık ve yüksek nemin olduğu ortamlar tercih edilir.
  • Kirazlar genellikle 0 ila 4 derece arasındaki sıcaklıklarda ve yüksek nemde depolanmalıdır. Bu koşullar meyvelerin daha uzun süre taze kalmasını sağlar.

Ambalaj ve Nakliye:

  • Hasat edilen kirazlar, ambalajlama sürecinde dikkatli bir şekilde seçilmeli ve paketlenmelidir. Meyvelerin zarar görmemesi için uygun ambalaj malzemeleri kullanılmalıdır.
  • Nakliye sürecinde, meyvelerin sarsılmaması ve zarar görmemesi için dikkatli taşıma yöntemleri tercih edilmelidir.

Hasat Sonrası İşlemler:

  • Hasat sonrası işlemler arasında, kalitesiz veya hasar görmüş meyvelerin ayrılması, paketleme ve ambalajlama işlemlerinin tamamlanması ve dağıtıma hazır hale getirilmesi bulunur.
  • Depolama sürecinde meydana gelen bozulmaları en aza indirmek için periyodik kontrol ve bakımlar yapılmalıdır.

9- Teknoloji Kullanımı

Uydu İzleme Sistemleri:

  • Kiraz bahçelerinde uydu izleme sistemleri, tarım arazisinin genel sağlığı ve verimliliği hakkında detaylı bilgi sağlayabilir. Veri analizi ve izleme, sulama planları ve hastalık kontrolü gibi alanlarda faydalı olabilir.

Toprak ve Nem Verimlilik Sensörleri:

  • Toprak ve nem verimlilik sensörleri, toprak nem seviyelerini, sıcaklıkları ve bitki besin durumlarını izlemeye yardımcı olur. Bu veriler, sulama ve gübreleme programlarını optimize etmek için kullanılabilir.

Drone Kullanımı:

  • Drone’lar, kiraz bahçelerinin genel durumu hakkında detaylı ve hızlı bir gözlem sağlayabilir. Yüksek çözünürlüklü kameralarla, tarım arazisinin genel sağlığı, bitki büyümesi, hastalık ve zararlılar gibi faktörler izlenebilir.

Yapay Zeka Destekli Karar Sistemleri:

  • Yapay zeka (AI) destekli sistemler, veri analizi ve öngörülebilirlik açısından faydalı olabilir. Toplanan verileri işleyerek, sulama zamanlaması, hastalık kontrolü ve hasat zamanı gibi konularda çiftçilere rehberlik edebilir.

Otomasyon ve Sulama Teknolojileri:

  • Otomasyon teknolojileri, sulama sistemlerinde ve bahçe yönetiminde verimliliği artırabilir. Sensörlerle entegre edilmiş sulama sistemleri, su kullanımını optimize edebilir ve suyun doğru zamanda ve doğru miktarda kullanılmasını sağlayabilir.

Veri Analitiği ve Yönetimi:

  • Toplanan verilerin analizi ve yönetimi, tarımsal operasyonlarda karar almayı kolaylaştırabilir. Bu veriler, tarımsal uygulamaların iyileştirilmesi ve verimliliğin artırılması için önemlidir.

10- Kiraz Meyvesi’nin Endüstriyel Kullanım Alanları ve Ekonomik Değeri

Tüketici Pazarı:

  • Kiraz, taze meyve olarak tüketici pazarında büyük ilgi gören meyvelerden biridir. Olgunlaşma sürecinin hızlı olması ve lezzetli olması nedeniyle taze olarak tüketilir.

Meyve Suyu ve Şurup Üretimi:

  • Kiraz meyvesi, meyve suyu ve şurup üretimi için de kullanılır. Özellikle kiraz suyu ve şurupları, içecek endüstrisinde talep gören ürünler arasındadır.

Reçel ve Konserve Üretimi:

  • Kiraz, reçel ve konserve üretiminde de sıkça tercih edilen bir meyvedir. Reçel, marmelat, jöle gibi ürünlerin yanı sıra konserve olarak da kullanılır.

Dondurulmuş Gıda Sektörü:

  • Dondurulmuş kiraz, meyve dondurma, donmuş tatlılar ve diğer dondurulmuş gıda ürünlerinin yapımında kullanılır. Uzun raf ömrü ve taze tadını koruma özelliği bu alanda tercih edilmesini sağlar.

Kozmetik ve Farmasötik Endüstri:

  • Kirazın yaprakları ve çekirdekleri, kozmetik ürünlerde ve farmasötik ürünlerin üretiminde kullanılır. Özellikle antioksidan özellikleri ve cilt için faydaları nedeniyle kozmetik endüstrisinde kullanımı yaygındır.

Ekonomik Değer:

  • Kiraz yetiştiriciliği, dünya genelinde tarımsal bir gelir kaynağı olarak büyük ekonomik öneme sahiptir. Doğru koşullarda yetiştirildiğinde yüksek gelir getirebilir.
  • Kirazın yüksek talebi, doğru pazarlama stratejileriyle birleştiğinde çiftçilere karlı bir ürün olarak dönüş yapabilir.

11- Sonuç Bölümü

Kiraz Bahçesi Çiftçi El Kitabı, kiraz yetiştiriciliği ve bahçe yönetimi konusunda kapsamlı bir rehber sunmayı amaçlamaktadır. Bu el kitabı, kiraz yetiştiriciliğinin farklı aşamalarını, tekniklerini ve yöntemlerini detaylı bir şekilde ele almıştır. Kitabın incelenen bölümleri şunlardır:

  • Giriş Bölümü: Kiraz yetiştiriciliğinin önemi ve ekonomik değeri hakkında genel bir bakış sunulmuştur.
  • Kiraz Meyvesinin Özellikleri: Kirazın besinsel değeri ve içeriği açıklanmıştır.
  • İklim ve Toprak İstekleri: Kiraz bahçelerinin kurulacağı arazinin seçimi ve ideal koşulları ele alınmıştır.
  • Kiraz Fidanı Çeşitleri ve Özellikleri: Farklı kiraz fidanı çeşitleri ve seçim kriterleri üzerinde durulmuştur.
  • Kiraz Bahçesi Kurulumu Sürecinde Dikkat Edilmesi Gereken Detaylar: Bahçe kurulumunda dikkat edilmesi gereken adımlar anlatılmıştır.
  • Yıllık Bakım Süreçleri: Kiraz bahçesinin yıllık bakım adımları ayrıntılı olarak incelenmiştir.
  • Kiraz Yetiştiriciliğinde Zirai Mücadele Yöntemleri: Hastalık ve zararlılarla mücadele yöntemleri vurgulanmıştır.
  • Hasat ve Depolama Süreçleri: Kiraz hasadından başlayarak depolama ve pazarlama süreçleri detaylandırılmıştır.
  • Teknoloji Kullanımı: Kiraz yetiştiriciliğinde modern teknolojilerin kullanımı üzerinde durulmuştur.
  • Kiraz Meyvesi’nin Endüstriyel Kullanım Alanları ve Ekonomik Değeri: Kirazın endüstriyel kullanımları ve ekonomik değeri anlatılmıştır.

Bu el kitabı, kiraz yetiştiriciliği ile ilgilenen çiftçilere, bu alanda çalışanlara veya konuya ilgi duyanlara kapsamlı bir kaynak sağlamak için hazırlanmıştır. Kiraz bahçesi kurma, bakımını sağlama, hasat etme ve pazarlamada rehberlik etmesi amaçlanmıştır. Güncel bilgilere dayanarak, başarılı bir kiraz yetiştiriciliği süreci için yol gösterici olmayı hedefler.

Editör Notu: Bu makalede, genel bir bilgilendirme amacı taşınmaktadır. Tarımsal üretim süreçlerinde, bu makalede yer alan bilgilere göre işlem yapılması sağlıklı sonuçlar vermeyecektir. Üretim süreçlerinde, ziraat mühendisi gözetiminde üretim yapılması, sağlıklı ve verimli bir mahsul elde etmek için hayati önem taşımaktadır.