Konu Başlığı-1: Merkez Bankası Faiz Kararı
Merkez Bankası geride bıraktığımız son 3 ayda 400 baz puan faiz indirimi kararı verdi. En son kararını, 18 Kasım günü açıklayan Merkez Bankası 100 baz puan indirdi. Son üç aydır Merkez Bankası’nın aldığı kararların temelinde “Faiz Sebep, Enflasyon Netice” söyleminin etkisi var. Şu an görevde bulunan Başkan Şahap Kavcıoğlu’nun göreve gelmeden önce köşe yazısı yazdığı Yenişafak Gazetesi’nde bu söylemi savunduğunu biliyoruz. Fakat göreve geldikten sonra uzun bir süre faiz indirimi kararı almamak konusunda bir direnç gösterdi. Bu direncin günün finalinde kırılması ile son üç aydır yaşadıklarımız ortada duruyor.
Alınan kararların piyasa gerçekliğiyle uyuşmadığına dair gerek ekonomistler gerekse iş dünyası tarafında çok fazla eleştiri getirildi. Toparlamak gerekirse; alınan kararların neticelerinin piyasa gerçekliğiyle uyuşmadığını ve gelişen ülke para birimleri karşısında değer kaybeden Türk Lirası gerçeği ile karşı karşıyayız. Bu kararların yarattığı etki hayatın bir çok alanına olduğu gibi tarım sektörüne ciddi etkiler yarattı.
Konu Başlığı-2: Gübre Fiyatları
Tarımsal girdi fiyatlarındaki yükselişi daha net bir şekilde anlamak için bu hafta yaşanan bir olaya bakalım isterseniz. Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü(TİGEM) tarafından açılan gübre alım ihalesine girmek için teminat mektubu veren Tarım Kredi Kooperatifi iştirak şirketi Gübretaş ihaleden çekilmek zorunda kaldı.
Gübretaş’tan yapılan açıklamada ihale tarihi ile sözleşmeye davet tebligatının şirkete ulaştığı tarih arasında ulusal ve uluslararası piyasalarda meydana gelen olağanüstü fiyat yükselişleri ve yaşanan tedarik/arz sıkıntısı nedeniyle ihale koşullarını teklif şartları ile yerine getirmenin şirket açısından imkânsız hale geldiği ifade edildi.
Şirket, bu durumun “aşırı ifa güçlüğü” yarattığını ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu 10. Maddesi kapsamında mücbir sebep sayılarak teminat mektubunun iade edilmesini talep etti. TİGEM tarafından talep kabul edilmediği gibi şirketin 6 ay süreyle kamu ihalelerinden yasaklanmasına dair kararda Resmi Gazete’de 17 Kasım günü yayımlandı. Gübretaş, kararın iptali idari mahkemeye başvuracağını KAP’a bildirdi.
Konu Başlığı-3: Gıda Fiyatları ve Enflasyon
Bütün bu gerçekliğin ortasında tüketicinin hayatına dokunan noktada ise enflasyon yükseliyor ve gıda fiyatlarının da erişilebilirliği zorlaşıyor. TÜİK’in açıkladığı Ekim ayı TÜFE(Tüketici Fiyat Endeksi) rakamlarına göre; bir önceki aya göre %2,39, bir önceki yılın Ekim ayına göre ise %19,89’luk bir artış gerçekleştiğini açıkladı. Enflasyon Araştırma Grubu’nun(ENAG) verilerin baktığımızda ise daha gerçekçi rakamlar önümüzde duruyor. ENAG’ın hesaplamalarına göre; Ekim ayında bir önceki aya göre %6,90, 12 aylık verilere göre ise %49,87’lik rakam çıkıyor karşımıza.
Kılıçdaroğlu; Kara Kış Fonu Kurulsun
Bu noktada; CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun hükümete “Kara Kış Fonu” oluşturma çağrısı var. Kılıçdaroğlu bu çağrısı kapsamında geçtiğimiz haftalarda; MB Başkanı Kavcıoğlu, TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu ve Enerji Sektörü temsilcileriyle görüştü. Bu hafta ise Gıda Sektörü temsilcileri ile görüşen Kılıçdaroğlu’nun açıklamalarındaki önerileri sizlere aktarmak isterim;
1- Ziraat Bankası amacına uygun hareket ederek çiftçiye 3 ay geri ödemezsiz, faizsiz kredi vermeli.
2- Çiftçimizin su ve elektrik borçlarının faizi silinmeli, geliri oranında yeniden yapılandırılmalı. Elektrikte ek kalemler kaldırılmalı.
3- Takibe düşmüş borçlara gelen faizler derhal silinmeli. Kredi geri ödemeleri 6 ay ertelenmeli.
4- Tarımsal üretimde kullanılan mazotta KDV önümüzdeki 6 ay kaldırılmalı.
5- Tüketiciye nefes için gıda ürünlerinde uygulanan yüzde 8’lik KDV 6 ay sıfırlanmalı.
6- Tüm belediyelerle kooperatifler arasında işbirliği
Kılıçdaroğlu ayrıca, 10 Temel Gıda ürünü içinde zam yapılmaması çağrısında bulundu; Un, yağ, süt, bulgur, makarna, mercimek, yumurta, peynir, tuz ve her ay 1 çeşit sebze. Bu ürün grupları için zam yapılmamasını ve iktidara geldiklerinde bunun telafisini yapacaklarını belirtti. Bu konuyla ilgili olarakta üst düzey zincir market yöneticilerine mektup göndereceğini söyledi.
Toparlamak gerekirse; Merkez Bankası, TÜİK ve Rekabet Kurumu gibi önemli kurumların bağımsızlığına helal getirmemiz gerektiği gerçeği önümüzde duruyor. Bu kurumların açıkladığı veri veya kararlara olan güven zayıfladığı zaman hayatın her alanına etkisi ve faturası ağır oluyor.
Etkinlik Önerileri
1- Sürdürülebilirlik Adımları Derneği & Hollanda Kraliyet Başkonsolosluğu desteği ile gerçekleştirdiği Amaçlar İçin İletişim projesi kapsamında gerçekleşen sohbetlerin sonuncu bölümü önümüzdeki hafta perşembe günü Sürdürülebilirlik Adımları Derneği Youtube kanalında gerçekleşecek.
2- Dünyanın önemli örtü altı tarım sektörü fuarı olan Growtech, 24-27 Kasım tarihlerinde Antalya Anfaş Fuar Merkezi’nde gerçekleşecek. Antalya’ya yolunuz düşüyorsa bu tarihlerde takip etmenizi tavsiye ederim.
Yasal Uyarı
Bu canlı yayın dökümü; Kurucu Ortağımız Yusuf Kurt’un kurumumuz youtube kanalı için hazırlanan program kaydından kısaltılarak ve düzeltilerek web sitesinde yayımlanmıştır. Kibele’nin Gündemi programında aktarılan görüşlerin bir kısmı veya tamamı Kibele Projekt’in kurumsal görüşünü yansıtmayabilir.